Łapanie flow
Stan flow jest stanem mentalnym, charakteryzującym się poczuciem zupełnego zanurzenia w działaniu i całkowitej koncentracji na nim, dzięki czemu staje się ono satysfakcjonujące i przyjemne. Być może przytrafiła Ci się sytuacja, w której razem z zespołem straciliście poczucie czasu i byliście w całkowitym „transie” podczas pracy. Jednak teoria flow wskazuje, że nie chodzi tylko o spontaniczność: należy również stworzyć odpowiednie środowisko do tego, by stan flow mógł się pojawić. To świetna wiadomość w kontekście zarządzania czasem i projektami, budowania ducha zespołu i właściwie wszystkiego, co chcesz w życiu osiągnąć.
Teoria flow: historia w skrócie
Flow to termin stworzony w 1975 roku przez psychologa Mihaly'a Csíkszentmihályi'ego na podstawie obserwacji artystów, którzy byli tak pochłonięci pracą, że ignorowali potrzeby jedzenia, picia czy snu lub po prostu ich nie odczuwali.
W niedawnym wystąpieniu TED talk Csikszentmihalyi zasugerował nawet, że flow to „idealny stan” w przypadku każdego wykonywanego zadania, zapewniający większą satysfakcję. To podejście wpisuje się w psychologię pozytywną, ponieważ głosi, że ten niezwykle korzystny stan umysłu pozytywnie wpływa na nasze szeroko rozumiane istnienie.
Czym jest doświadczenie flow?
Co więc dokładnie oznacza pozostawanie w „stanie flow”? Csikszentmihalyi wymienia następujące elementy, które sygnalizują stan flow i które są niezależne od kultury, edukacji, miejsca i tak dalej:
- Maksymalna koncentracja
- Łączenie działania i świadomości
- Utrata samoświadomości
- Poczucie łatwości zaangażowania w zadanie
- Silne poczucie kontroli nad wykonywanym zadaniem
- Zniekształcone poczucie czasu/utrata poczucia czasu
- Poczucie, że zadanie (nawet przed jego ukończeniem) jest nagrodą samą w sobie
Inni psychologowie również wskazują, że silne poczucie potencjalnego sukcesu i natychmiastowy feedback – na przykład u artystów, którzy postęp zauważają z każdym pociągnięciem pędzla – to kluczowe czynniki.
Kiedy może pojawić się flow?
Chociaż pierwsze badania nad stanem flow koncentrowały się wokół artystów, ten stan może pojawić się w różnych okolicznościach: w sporcie, w pracy czy podczas wieczornego joggingu. Chodzi o to, że flow jest stanem umysłu uzyskiwanym poprzez:
- Jasno wyznaczone cele
- Możliwe do podjęcia wyzwania
- Czynności, które są przyjemne/satysfakcjonujące, znane również jako aktywności autoteliczne
Prawdopodobnie by doświadczyć tzw. stanu flow w jego najprawdziwszej formie – czyli takiej, której mógłby nam zazdrościć natchniony malarz tworzący obraz – przyda się również:
- Entuzjazm wobec lub radość z wykonywanego zadania
- Poczucie, że dzięki temu zadaniu można poprawić swoje umiejętności lub ogólne osiągnięcia
Czy da się osiągnąć przepływ w miejscu pracy?
Bez względu na to, jak bardzo kochasz swoją pracę, nie każde zadanie, które w niej wykonasz, będzie Twoją pasją. Nie oznacza to, że odnalezienie stanu flow jest niemożliwe; Csikszentmihalyi przekonuje, że flow jest powiązany z motywacją i ogólnym poczuciem szczęścia. Rozpatrując to podejście w kategoriach pracy, zauważamy, że elementy takie jak kultura korporacyjna, równowaga między życiem zawodowym a prywatnym czy praca zdalna odgrywają istotną rolę w rozwijaniu stanu flow.
Nie da się osiągnąć flow pracując nad nieistotnym zadaniem. Kluczowym powodem, dla którego malarze mogą być tak pochłonięci pracą jest to, że czują oni silne i osobiste poczucie ważności zadania, dumę i spełnienie nawet w działaniu samym w sobie. Oznacza to, że zarówno Ty, jak i Twój zespół musicie nauczyć się dzielić tymi cechami podczas realizacji wspólnych zadań i projektów.
Osiąganie flow zespołu
Nie musisz odczuwać entuzjazmu wobec każdego zadania, którego się podejmujesz, ale najlepiej byłoby odczuwać głęboko zakorzenioną chęć, by w pracy dawać z siebie wszystko. Koniec końców to właśnie na tym polega umiejętność rozróżnienia, czy dobrze się czujemy w swojej pracy, czy może czas poszukać innego zajęcia Gdy personel pracuje zdalnie, wirtualne ćwiczenia z budowania zespołu mogą pomóc w integracji. Zmotywowany i współpracujący zespół może osiągnąć stan flow lub zbliżyć się do niego, podejmując następujące kroki:
Pozbycie się rozproszenia uwagi
Stan umysłu flow nie pojawia się nagle. Zanurzenie się w zadaniu zajmuje trochę czasu, a wprowadzenie się w stan transu zajmuje go jeszcze więcej. Upewnij się więc, że nic nie odwróci Twojej uwagi od tego procesu. Możesz nawet ustalić, ile czasu poświęcisz zadaniu. Spróbuj zastosować technikę zarządzania czasem taką jak Pomodoro, by upewnić się, że w całości skupiasz się na danej czynności. Na pewno przyda się też odłożenie telefonu na bok, wyciszenie powiadomień i pozbycie się wszystkich elementów rozpraszających Twoją uwagę.
Wyciszenie
Nawet gdybyście razem z zespołem zamknęli się w zupełnie białym i pustym pokoju, dekoncentracja i tak by was dopadła. Setki myśli, ciągły stres i wszystkie drobne zmartwienia, które mamy w codziennym życiu, mogą w łatwy sposób zniweczyć szanse na osiągnięcie stanu flow. W związku z tym kolejna rada, która pomoże Ci osiągnąć ten stan, sugeruje ćwiczenie uważności, dzięki której można być w zgodzie z samym sobą. Działania takie jak codzienna medytacja mogą pomóc Ci wyciszyć umysł, oddalić rozpraszające myśli i zmotywować się do osiągnięcia celów.
Zapoznanie się z systemem pracy innych
Każdy ma inny system pracy: niektórzy najlepiej wykonują przydzielone im zadania rano, podczas gdy inni są najbardziej wydajni po lunchu. Pamiętaj, że aby Twój zespół mógł jak najlepiej wykorzystać poczucie flow, nie musicie robić wszystkiego razem. Flow to osobiste odczucie i polega na automotywacji, więc nie osiągnie się go, kiedy szef natychmiast tego wymaga. Kluczową kwestią na tym etapie są więc realistyczne oczekiwania. Musisz także wiedzieć, kiedy członkowie Twojego zespołu pracują najwydajniej. Nie dekoncentruj ich nagłymi spotkaniami jeden na jeden w środku dnia, jeśli wiesz, że właśnie w tym czasie prawdopodobnie są „w transie”.
Stawianie wyzwań
Istnieje uzasadniony psychologicznie powód, dla którego ludzie poświęcają całe dni na gry wideo, mierząc się wciąż z tymi samymi wyzwaniami, by poczuć fascynację, przyjemność, a także spełnienie po osiągnięciu celu. Może się wydawać, że gry wideo nie mają nic wspólnego z pracą zawodową, jednak rozbudzają one bardzo wiele bodźców motywacyjnych, potrzebnych do osiągnięcia stanu flow. Wciągające zadania, ciągłe wyzwania, które można zakończyć sukcesem, a także nieprzerwane poczucie doskonalenia i rozwijania nowych umiejętności. Co ciekawe, istnieje nawet gra wideo poświęcona koncepcji Csikszentmihalyi'ego. Płynie z niej taka lekcja: nie oczekuj, że Twój zespół osiągnie stan flow, edytując tabelkę w Excelu. Musisz planować zadania w sposób jasny, przemyślany i interesujący oraz przydzielać je tak, by odpowiadały one mocnym stronom poszczególnych członków zespołu. Pamiętaj: największym wrogiem stanu flow jest nuda.
Przygotowanie zespołu do pracy w skupieniu
Gry wideo mają nas angażować. Odpowiedni zestaw narzędzi również może pomóc Tobie i Twojemu zespołowi utrzymać skupienie, zminimalizować przeskakiwanie między zadaniami i zwiększyć zaangażowanie członków zespołu. Narzędzia inteligentnego obszaru roboczego pomagają zespołowi współpracować i sprawiają, że ich praca jest kreatywna i niezakłócona, dzięki czemu Twoi współpracownicy mają kontrolę nad wykonywanymi zadaniami i mogą swobodnie wyrażać się w pracy. Przykładem mogą być dokumenty Dropbox Paper, dzięki którym stworzysz wszystko – od galerii filmów i harmonogramów projektów po listy zadań – z poziomu jednego, uniwersalnego szablonu. Twój zespół jest więc z jednej strony wyposażony w potrzebne narzędzia, a z drugiej ma możliwość swobodnej, angażującej współpracy – takiej, która pozwoli im łatwiej osiągnąć stan flow.
Harówka to nie flow
Nie myl długich godzin pracy nad tym samym zadaniem ze stanem flow. Flow pojawia się wtedy, gdy tracisz poczucie czasu, gdy motywuje Cię samo zadanie i praca, którą w nie wkładasz oraz gdy chcesz wykonywać je dłużej, gdyż pochłonęło Cię ono w całości. Zgoła inną sytuacją jest siedzenie przy biurku przez wiele godzin i realizowanie niezwykle męczących zadań, które wykonujesz tylko dlatego, że musisz.
Jeśli błądzisz myślami i zupełnie nie koncentrujesz się na zadaniu lub nie czujesz, że to co robisz jest rozwijające lub dobre dla Ciebie, to prawdopodobnie wcale nie doświadczasz stanu flow. Dobra wiadomość jest taka, że flow nie jest umiejętnością, której można się nauczyć – to raczej pewnego rodzaju doświadczenie, które pojawia się naturalnie, i sposób myślenia, który możesz w sobie rozwijać. Jeśli jakieś zadanie nie generuje u Ciebie poczucia flow, zastanów się nad nim jeszcze raz, przeanalizuj swoje podejście oraz otoczenie i spróbuj ponownie.
