In de flow komen
De mentale toestand van in de flow zijn wordt gekenmerkt door een gevoel van volledige focus en concentratie op een activiteit, waardoor een bevredigend en plezierig proces ontstaat. Misschien heb je weleens gemerkt dat de tijd soms vliegt en jij en je team tijdens het werk helemaal in de zone zijn. Maar de flow theorie suggereert dat flow niet zomaar spontaan gebeurt: je kunt actief de perfecte omgeving creëren om in de flow te komen. En dat is geweldig nieuws voor timemanagement, projectmanagement, de teamgeest en zo ongeveer alle dingen die je in het leven wilt bereiken.
Flow theorie: een beknopte geschiedenis
Flow was de naam die psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi in 1975 bedacht, nadat hij kunstenaars had gezien die zo in hun werk opgingen dat ze geen behoefte meer hadden aan eten, drinken of slapen, of er gewoonweg niet meer aan dachten.
In een recente TED-talk suggereerde Csikszentmihalyi zelfs dat je met flow een 'optimale ervaring' krijgt van de taak waar je mee bezig bent, waardoor er een hogere mate van tevredenheid ontstaat. Het wordt beschouwd als onderdeel van de positieve psychologie, als een buitengewoon goed humeur dat de hele geestelijke toestand van de mens positief beïnvloedt.
Wat is een flow ervaring?
Wat betekent het precies om 'in de flow' te zijn? Csikszentmihalyi beschrijft de volgende elementen als signalen van in de flow zijn, ongeacht cultuur, opleiding, locatie etc.:
- Opperste concentratie
- Combinatie van actie en bewustwording
- Minder zelfbewustzijn
- Moeiteloze betrokkenheid bij de taak
- Sterk gevoel van controle over de te verrichten taak
- Een vertekend tijdsbesef/tijdsverlies
- De taak als beloning op zich, nog voor de afronding
Andere psychologen suggereerden ook dat een sterk gevoel van mogelijk succes en onmiddellijke feedback vitale factoren zijn: bij kunstenaars kan dit om elke penseelstreek gaan.
Wanneer komt flow tot stand?
Terwijl het oorspronkelijke flow onderzoek gebaseerd was op kunstenaars, komt het 'in de flow zijn' voor in uiteenlopende omgevingen, zoals sport, werk of een blokje om 's avonds. Men denkt dat flow een mentaliteit is die door het volgende wordt gevoed:
- Heldere doelen
- Overbrugbare uitdaging
- Activiteit die plezierig/belonend is tijdens de uitvoering, ook wel bekend als een autotelische taak
Om de flow in zijn meest ware vorm te ervaren (die overeenkomt met een kunstenaar en zijn canvas), heb je ongetwijfeld ook het volgende nodig:
- Een passie voor of voorpret over de actuele taak
- Het gevoel dat je je vaardigheden of algemene prestaties kunt verbeteren door deze taak
Kun je flow in je werk krijgen?
Hoeveel je ook van je werk houdt, niet elke taak zal je passie zijn. Dat betekent niet dat je hier niet in de flow kunt zijn: Csikszentmihalyi suggereert dat flow samenhangt met motivatie, maar ook met geluk in het algemeen. Vertaald naar de werkplek betekent dit dat zaken als bedrijfscultuur, werk-privébalans, je omgeving op kantoor of tijdens het thuiswerken allemaal een rol spelen bij het 'in de flow zitten'.
Je kunt geen flow bereiken met een betekenisloze taak. Waarom schilders zich zo kunnen verdiepen in hun werk, komt doordat ze een sterk, persoonlijk gevoel van verantwoordelijkheid, trots en daadkracht voelen, zelfs in de taak zelf. Dat betekent dat jij en je team deze eigenschappen moeten kunnen delen als je je gezamenlijke taken en projecten wilt aanpakken.
Laat je team in de flow komen
Je hebt misschien geen natuurlijke passie voor elke taak die je doet, maar je hoort wel een diepgeworteld verlangen te hebben om tijdens je werk je beste beentje voor te zetten. Dat is nou eenmaal het verschil tussen weten of we de geschikte baan hebben of dat we juist verder moeten zoeken. Als personeel vanuit huis werkt, kun je virtuele teambuilding overwegen om medewerkers samen te brengen. Een gemotiveerd en samenwerkend team kan in de flow komen, of er dichtbij, door het volgende te doen:
Elimineer afleidingen
Geestelijk in de flow zitten gebeurt niet direct, het duurt even om aan een taak te wennen en dan nog iets langer om echt in de zone te komen. Zorg er dus voor dat niets je van dat proces afleidt. Je kunt zelfs tijd vrijmaken om je er aan te wijden. Gebruik bijvoorbeeld een techniek voor tijdbeheer zoals Pomodoro om ervoor te zorgen dat je volledig aan je taak bent toegewijd. Ook moet je dan je telefoon opbergen, meldingen uitzetten en alles weghalen wat onnodig afleidend is.
Stilte in je hoofd
Je kunt met je team in een witte ruimte worden geplaatst en nog steeds worden afgeleid. Afleidende gedachten, voortdurende stress en al die dagelijkse kleine zorgen kunnen je kansen om lekker in de flow te raken gemakkelijk verpesten. Een ander voorgesteld element van het in de flow komen is het beoefenen van mindfulness, waarbij je daadwerkelijk in harmonie bent met jezelf. Dagelijkse meditatie helpt je geest te kalmeren, bepaalde gedachten buiten de deur te houden en jezelf te pushen om je doelen te bereiken.
Ken de timing van je team
Iedereen werkt anders: sommige mensen zijn 's ochtends direct goed bezig, terwijl anderen juist na de lunch op gang komen. Houd er rekening mee dat je niet allemaal samen hoeft te werken om de beste flow uit je team te halen. Flow is een persoonlijke ervaring en het gaat erom dat je jezelf pusht, niet je manager die wil dat je 'nu in de flow komt'. Het belangrijkste is dus om realistische verwachtingen te hebben. Je moet je ook weten wanneer je teamleden in de flow zitten, zodat je ze niet afleidt met een geïmproviseerde 1:1 om 3 uur 's middags, wanneer ze waarschijnlijk in de zone zijn.
Zorg voor een uitdaging
Er is een goede psychologische reden waarom mensen soms dagen achtereen videogames spelen en steeds weer dezelfde uitdaging aangaan om dat gevoel van extase en prestatie te krijgen als ze hun doel bereiken. Hoewel videogames misschien ver van professioneel werk lijken te staan, zijn er veel intrinsieke motivatievereisten voor flow aanwezig in games. Een meeslepende omgeving, constante uitdagingen, weten dat je ze kunt overwinnen, plus het constante gevoel dat je je verbetert en nieuwe vaardigheden leert. Er is zelfs een videogame gewijd aan het flowconcept van Csikszentmihalyi. Verwacht nooit van je team dat het in de flow raakt door een Excel-bestand. Je moet je taken op een duidelijke, doordachte en aantrekkelijke manier indelen en taken toewijzen die aansluiten bij de sterke punten van elk individueel teamlid. Onthoud: de grootste vijand van flow is verveling.
Zorg ervoor dat je team zich kan concentreren
Zoals videogames ontworpen zijn om meeslepend te zijn, kan de juiste configuratie van tools je team ook helpen te focussen, zodat er minder van context gewisseld hoeft te worden en men het werk boeiend blijft vinden. Tools voor een smart workspace helpen je team samen te werken op unieke, losse manieren, zodat ze controle hebben over hun werk en zichzelf kunnen laten zien. Bijvoorbeeld met Dropbox Paper-documenten waarmee je alles kunt maken, van videogalerijen tot project timelines en takenlijsten: allemaal vanuit één veelzijdige sjabloon. Zo hebben je teamleden de benodigde tools op één plek staan en de vrijheid om samen te werken op een manier die ze het meest boeiend vinden, waardoor ze dichter bij het in de flow raken kunnen komen.
Een sleur is geen flow
Denk dus niet dat lange uren aan dezelfde taak werken hetzelfde is als in de flow zijn. Je bent in de flow als je niet eens merkt dat de tijd verstrijkt, als je gemotiveerd bent door de taak zelf en het werk dat je doet, als je doorgaat omdat je zo lekker bezig bent. Omgekeerd is urenlang aan een bureau werken aan een taak alleen maar een sleur omdat het nou eenmaal moet.
Als je aan iets anders denkt dan de taak die voor je ligt, of als je niet het gevoel hebt dat wat je doet goed of positief is, zul je waarschijnlijk niet in de flow komen. Het goede nieuws is dat in de flow zijn zelf geen vaardigheid is die je leert: het is een soort vanzelfsprekende ervaring en een mentaliteit die je kunt cultiveren. Als iets voor jou niet werkt om in de flow te komen, denk dan nog eens na over je taak, aanpak of omgeving en probeer het nog eens.
