Wat is een burn-out?
Vind je je werk niet meer zo leuk als voorheen? Krijg je niet veel gedaan en als je wel veel gedaan krijgt, heb je dan het gevoel dat je niet je beste werk hebt geleverd? Ben je de hele tijd moe en voel je je geïsoleerd? Als je hier met 'ja' op kunt antwoorden, is de kans groot dat je te maken hebt met een burn-out.
Begrijpen wat een burn-out is, weten hoe je een burn-out herkent en hoe je hiervan kunt herstellen is essentieel voor elke werkplek. Uiteraard is het ook essentieel voor je eigen mentale gezondheid. Een burn-out mag dan (nog) geen officiële psychiatrische DSM-5-diagnose zijn, het is ook niet alleen maar een modewoord. Een burn-out is een serieus probleem. Iedereen die een burn-out heeft gehad, zal je vertellen dat het een echte aandoening is met duidelijke oorzaken en effecten. Bovendien is het iets wat iedereen kan overkomen.
Burn-out is geen moderne manier om te zeggen dat je 'uitgeput' of 'gestrest' bent, het is veel meer dan dat. Het woord zelf is eigenlijk een redelijk goede omschrijving. Wanneer iemand namelijk last heeft van een burn-out, lijkt die persoon nog het meest op een kaars waarvan de vlam is uitgegaan.
Burn-out beschrijft een volledig verlies van motivatie en energie, verhoogd cynisme en gekelderde eigenwaarde. Het heeft invloed op zowel fysieke gezondheid als mentaal welzijn en kan een negatieve invloed hebben op je privé- en werkleven. Dagelijkse taken kunnen namelijk zwaar en ontmoedigend worden.
De term werd in de jaren '70 voor het eerst genoemd door psycholoog Herbert Freudenberger. Hij beschreef een burn-out als een 'staat van mentale en fysieke uitputting veroorzaakt door het werkleven'. De Wereldgezondheidsorganisatie vat een burn-out samen als 'een syndroom met als theorie dat het veroorzaakt wordt door chronische stress op de werkplek die niet goed wordt gemanaged' en de befaamde Mayo Clinic beschrijft burn-out als 'een staat van fysieke of emotionele uitputting die gepaard gaat met een verminderd gevoel iets te kunnen presteren en verlies van persoonlijke identiteit'.
Het kan moeilijk zijn om een burn-out te onderscheiden van gevoelens zoals chronische stress en emotionele uitputting omdat het een kan bijdragen aan het ander. Daarnaast lijken veel symptomen van een burn-out op de symptomen van psychische aandoeningen, en dan vooral die van een depressie.
Een onderscheidende factor voor een burn-out is het feit dat een burn-out grotendeels verband houdt met, of wordt veroorzaakt door, werkgerelateerde problemen. Uiteraard heeft een burn-out ook impact op je privéleven, maar je ontwikkelt een burn-out vaak op werkgebied.
Het goede nieuws? Een burn-out hoeft niet chronisch te zijn en kan snel worden behandeld en voorkomen. Om te beginnen moet je weten wat de oorzaak is.
Wat is de oorzaak van een burn-out?
Een burn-out is het product van stress, uitputting en ontevredenheid op het werk.
Anders dan stress kan een burn-out je besluipen. Je ziet het pas aankomen als het al te laat is. Algemene frustratie op het werk kan leiden tot uitputting, of vice versa. Wanneer dit gepaard gaat met chronische stress op de werkplek, kan een burn-out het resultaat zijn.
Er zijn een aantal mogelijke oorzaken voor wat betreft welk soort stress op de werkplek een burn-out kan veroorzaken. Misschien heb je het gevoel dat je geen controle hebt over je functie of je werklast. Of heb je het gevoel dat je te veel op je vingers wordt gekeken en niet het vermogen hebt om je eigen dag te beheren. Dit kan leiden tot een gevoel van machteloosheid. Dit kan ook gebeuren als je twijfelt over wat je baas of leidinggevende van je verwacht. Als je niet helemaal duidelijk weet wat je verantwoordelijkheden zijn of het gevoel hebt dat je niet kan bijdragen aan je werk of dit niet kunt controleren, heb je mogelijk te maken met een burn-out.
Een burn-out kan ook komen door de aard van het werk. Sommige mensen geven de voorkeur aan veel consistentie in hun werk, terwijl anderen zich juist richten op afwisseling. Als je vindt dat je baan niet voldoet aan de verwachtingen waarop je had gerekend of die gewenst zijn, kan je tevredenheid snel afnemen. Het kan zijn dat je je werk saai, monotoon of onbevredigend vindt, of juist te ongeordend of chaotisch.
Je concentratie wordt mogelijk verstoord door voortdurende berichten wanneer nieuwe aanvragen vanuit elke hoek lijken te komen. Misschien moet je zoveel tijd besteden aan algemeen beheer dat je wordt afgeleid van je daadwerkelijke functie. Veel mensen besteden zoveel tijd aan ondergeschikte taken dat het moeilijk wordt om de belangrijke zaken gedaan te krijgen zonder overuren te maken. Als je te hard en te lang werkt, kan dat snel zijn tol eisen.
Zelfs als je je werk normaal gesproken leuk vindt, loop je meer risico om je energie voor je werk te verliezen als de balans tussen werk en privé ver te zoeken is. Het is altijd belangrijk om tijd vrij te maken voor je naasten en voor jezelf, en om niet bedolven te raken onder werk.
Een andere mogelijke oorzaak van een burn-out is dat je vindt dat je werk gewoon te eenvoudig of herhalend is. Als je geen uitdagingen krijgt in je werk, word je vaak verveeld of rusteloos. Verveling op zich kan inderdaad erg vermoeiend zijn.
Het risico op een burn-out ligt nog sneller op de loer als je al kampt met psychische aandoeningen zoals depressie of een angststoornis. De negatieve gevoelens die je al hebt, worden versterkt, zowel op het werk als thuis.
Zonder de juiste zorg kan een burn-out leiden tot bredere psychische problemen. Het is dus erg belangrijk om direct te handelen als je denkt dat je zelf of iemand die je kent last heeft van dit probleem.
Hoe weet ik of ik een burn-out heb?
Als je je ongebruikelijk moe voelt en je humeur verslechterd is, kan dit een gevolg zijn van een burn-out. Voor wat betreft fysieke symptomen kun je te maken hebben met een futloos en zwak gevoel, alsof je helemaal geen energie hebt om ook maar iets te doen. Daarnaast kan je weerstand slechter worden. Als je merkt dat je vaker ziek bent, kun je ook goed een burn-out hebben. Je kunt een verandering in je eetlust of slaappatroon opmerken. Hoofdpijn en spierpijn kunnen ook symptomen van een burn-out zijn.
Mentaal word je mogelijk overspoeld door pessimistische gedachten. Mogelijk voel je je machteloos en hopeloos en heb je het gevoel afgezonderd te zijn van je omgeving. Een verlies van motivatie is een belangrijk symptoom van een burn-out.
Je merkt ook een verandering in je gedrag. Misschien neem je geen veeleisende taken meer op je, vermijd je sociale contacten of ontwikkel je uitstelgedrag. Daarnaast kun je het gevoel hebben dat de burn-out niet alleen droevigheid of wanhoop veroorzaakt, maar ook woede en frustratie en dat je de frustratie op negatieve manieren uit. Of je voelt helemaal geen emoties meer voor je werk- en privéleven en ben je gevoelloos en apathisch.
Dit zijn allemaal serieuze symptomen die een enorme invloed kunnen hebben op je productiviteit en je algehele welzijn. Het is niet goed voor je team en het is al zeker niet goed voor jou, maar wanhoop niet: een burn-out is zeker te vermijden.
Hoe herken ik de signalen van een burn-out?
Sommige interne symptomen herken je mogelijk niet direct bij collega's. Als je echter een verandering in gedrag hebt opgemerkt, kan een burn-out hier de oorzaak van zijn. En als het gaat om een van je teamleden, kun je merken dat het werk wordt afgeraffeld, dat hij te laat komt of zelfs helemaal niet naar het werk komt.
Als een collega slechtere kwaliteit levert of slechter presteert, kan dat er ook op wijzen dat er sprake is van een burn-out. Als een van je teamleden lichtgeraakt en afwezig is geworden en zijn motivatie verloren lijkt te zijn, kan het heel goed zijn dat hij een burn-out heeft. Als de kans bestaat dat je teamlid overweldigd is door zijn werklast en je onlangs ook een verandering in zijn houding hebt opgemerkt, kan een burn-out aanwezig zijn.
Hoe behandel ik een burn-out?
De symptomen van een burn-out lijken erg veel op de symptomen van depressie. Het is daarom belangrijk om goed te weten waar je daadwerkelijk last van hebt en om dit te bespreken met een arts. Zelfdiagnose is vaak de eerste stap voor velen, maar het moet zeker niet de laatste zijn.
Ondanks de gelijkenissen zit er veel verschil in de behandeling van een burn-out en bijvoorbeeld een depressie. Als je bang bent dat je een van de aandoeningen hebt, kun je het beste contact opnemen met een psychisch zorgverlener die beoordelingen zoals de Maslach Burnout Inventory kan gebruiken om erachter te komen wat je hebt en hoe je dit het beste kunt aanpakken.
Het is enorm belangrijk dat je je leidinggevende vertelt wat je doormaakt. Je krijgt alleen de ondersteuning die je nodig hebt als de mensen om je heen ook weten dat je hulp nodig hebt. Wees nooit bang om hulp te vragen en te vertellen wat je doormaakt. Dit is namelijk niet alleen het beste voor jou, maar ook voor je team en het bedrijf.
Als een burn-out invloed heeft op de kwaliteit van je werk, heeft het bedrijf er belang bij om je te helpen ervan te herstellen. Daarom moet je het nooit als een nederlaag of teken van zwakte zien om je leidinggevende te vertellen dat je een burn-out hebt. Het is gewoon een probleem dat moet worden opgelost zodat er wordt gezorgd voor je welzijn en voor de doelen van je bedrijf.
Ben je overwerkt, heb je te weinig werk of ben je gewoon over het algemeen ontevreden over je werk? Een burn-out kan alleen worden opgelost als je erover praat met je manager of leidinggevende. Het kan beschamend of angstaanjagend lijken om dit te doen, maar een goede baas en een stabiel bedrijf zullen ervoor open staan om je te helpen beschikken over de middelen hiervoor.
Je moet je comfortabel, ondersteund en gewaardeerd kunnen voelen op je werkplek. Als je het gevoel hebt dat dit voor jouw werkplek niet het geval is, moet je actie ondernemen en vertellen waar je je zorgen over maakt.
Het belangrijkst is dat je je energie en tijd goed beheert. Dat betekent goed eten, voldoende water drinken, regelmatig bewegen en voldoende slapen. Mogelijk hoef je alleen maar je gewoonten aan te passen aan deze adviezen om weer op de goede weg te komen.
Als je denkt dat iemand uit je team een burn-out heeft, wees dan niet bang om met die persoon te gaan praten. Praat met hem over wat er aan de hand is, waarom hij denkt dat dit is gebeurd en wat hij denkt te moeten doen om het op te lossen. In veel gevallen doet wat vrije tijd om uit te rusten en op krachten te komen wonderen, terwijl je in andere gevallen je best moet doen om ervoor te zorgen dat je teamlid zich prettig en tevreden voelt over zijn functie. Als je niet openstaat voor positieve veranderingen om je team tevreden te houden, leidt dat uiteindelijk tot grotere problemen.
Een burn-out voorkomen
Als alleen al het idee dat je naar je werk moet je angstaanvallen en stress bezorgt, heb je mogelijk te maken met een burn-out.
Een veelvoorkomende oorzaak van een burn-out is dat het werk te chaotisch en ongeordend wordt, of dat de dynamiek op de werkplek ervoor zorgt dat je je moeilijk kunt concentreren. Een van de eenvoudigste manieren om een burn-out te voorkomen is ervoor te zorgen dat alle systemen en infrastructuur bijdragen aan een werkomgeving die voor jou en je team zo efficiënt en georganiseerd mogelijk is.
Een gebrek aan organisatie binnen een team of bedrijf kan ertoe leiden dat je gedachten door elkaar lopen en je er geen controle over krijgt. In elk bedrijf is veel activiteit en het is belangrijk dat alles naadloos en soepeltjes verloopt. Als de werkplek zowel online als offline logisch in elkaar steekt en goed georganiseerd is, zorgt dit voor een efficiëntere, beter beheersbare werkomgeving. Een beperking van de ruis van je digitale ruimte kan essentieel zijn om ervoor te zorgen dat je de benodigde energie hebt om je te concentreren op de belangrijke taken.
Dropbox biedt een allesomvattende manier om alles onder controle te houden en mogelijke werkgerelateerde stress en verwarring te verminderen met behulp van organisatietools, intuïtieve systemen voor bestandssynchronisatie en praktische oplossingen voor cloudopslag. Het wordt veel eenvoudiger om de controle over je werk te houden als je beschikt over een slimme werkruimte waarin je al je apps, platformen en materiaal kunt vinden.
Als manager moet je ervoor zorgen dat de leden van je team hun zorgen over hun rol en het team in het algemeen durven te uiten. Veel mensen belanden in een burn-out omdat het gemakkelijker lijkt om een probleem te negeren dan om het aan te pakken. Managers moeten altijd een omgeving bevorderen waarin werknemers open en eerlijk kunnen zijn zonder het gevoel te hebben te worden geïntimideerd of bedreigd. Als je deze dialoog tussen jou en je team mogelijk maakt, leidt dat weer tot verhoogde productiviteit en een blijer team dat het gevoel heeft te worden gehoord en dat hun persoonlijke doelen worden gerespecteerd.
Een burn-out voor jezelf voorkomen betekent dat je verstandig moet omgaan met je tijd. Hierbij komen enkele van de meest basale, maar belangrijkste zaken voor gezondheid kijken, zoals erop letten dat je altijd voldoende slaapt en gezond leeft en dat je altijd open en eerlijk bent over kwesties die zich op het werk kunnen voordoen. Denk er altijd aan dat zelfzorg de basis vormt voor je eigen succes en dat van je team.
Als je merkt dat het bergafwaarts met je gaat, doe dan iets rustiger aan maar trap niet gelijk volledig op de rem. Mogelijk gaat het alleen maar slechter met je als je te veel gas terugneemt. Mocht je een burn-out voelen aankomen, onderneem dan actie en wees voorzichtig, maar haal niet de vaart eruit. Het opnemen van verlofdagen kan een goede oplossing zijn, maar dat is niet altijd mogelijk. Daarom moet je altijd eerst met je manager of leidinggevende in gesprek gaan over het probleem en bekijken of er direct aanpassingen kunnen worden aangebracht om je werkomgeving en psychische gezondheid te verbeteren.
Je bent misschien een kaars waarvan tijdelijk de vlam is uitgegaan, maar als je je bewust bent van je probleem en erover wilt praten en het vervolgens wilt oplossen, straal je binnen no-time weer als nooit tevoren.
